تنظیم بازار براساس پیش بینی بازار
تشکل محوری و کاهش تصدی گری دولت، تنظیم بازار براساس پیش بینی بازار و تامین کالای مورد نیاز توسط بخش خصوصی از راهکارهای تنظیم پایدار بازار است. باید در جهت تقویت و ساماندهی تشکل ها و نهادهای مدنی بخصوص اصناف، اتحادیه های صنفی و نهادهای حمایت از حقوق مصرف کنندگان حرکت کرد و بر اساس آن وظایف تصدی گری را به این تشکل ها واگذار کرد. جای تردیدی نیست که نرخ ارز از تاثیرگذارترین پارامترها بر اقتصاد کشور است. نه تنها دولت و کسب و کارهای بزرگ، که تمام تولیدکنندگان و مصرفکنندگان از نرخ ارز تاثیر میپذیرند و انتظارات خود از نرخ آینده ارز را در برنامهریزی فعالیتهای کوتاهمدت و بلندمدت اقتصادی دخیل میکنند. از این رو، نه تنها خود قیمت ارز، بلکه دامنه نوسانات و ثبات آن تاثیر بسزایی در ثبات و رشد اقتصادی کشور دارد، به طوری که نوسان بالای نرخ ارز خود میتواند به خروج از سرمایه از کشور و افزایش درونزای نرخ ارز بینجامد. یکی از راههای کلیدی برای کاهش نوسانات نرخ ارز، مدیریت انتظارات در بازار ارز است. اما سیاستگذاران چگونه میتوانند بر انتظارات ارزی اثر بگذارند؟
نوسانات مکرر و پردامنه نرخ ارز موجب افزایش تورم تولیدکننده، اختلال در جریان تجارت خارجی، تحریک انتظارات تورمی و بهتبع آن ایجاد شوکهای قیمتی در بازار سایر داراییها و کالاها و خدمات میشود. این شوکها ناشی از ناترازی و اختلال تجاری و تحریک انتظارات تورمی است. بهمنظور ایجاد ثبات پایدار در نرخ ارز به معنای جلوگیری از بروز نوسانهای پردامنه، لازم است عوامل مؤثر بر وقوع شوکهای ارزی کنترل شود که راهبردهایی در این زمینه وجود دارد.
مهمترین عامل در کنترل انتظارات در بازار ارز، اعتبار سیاستگذار مالی و پولی است. در هنگامههای پرتلاطم بازار، سیگنال سیاستگذار پولی میتواند تا حد زیادی از دامنه نوسانات بکاهد یا بر آن بیفزاید. در واقع سیاستگذاران اقتصادی میتوانند با اثرگذاری بر پارامترهای کلیدی اقتصاد مانند عرضه ارز خارجی، حجم پول، نرخ بهره، و نرخ تورم، بر روند تغییر نرخ ارز در کشور اثر بگذارند. از این رو بازیگران بازار ارز همواره اظهارات مقامات پولی و مالی را در انتظارات خود دخیل میکنند و به آن واکنش نشان میدهند. با این حال در صورتی که سیاستگذاران نتوانند اهدافی را که اعلام میکنند به تحقق برسانند، اعتبار آنها زیر سوال میرود و اثرگذاری خود را از دست میدهند. هنگامی که سیاستگذاران اقتصادی با بسامد بالایی در مورد بازار ارز اظهار نظر کنند و نتوانند تاثیر مورد نظر خود را بر بازار بگذارند، بازیگران بازار ارز به این نتیجه میرسند که سیاستگذار اعتبار و قدرت لازم برای تاثیرگذاری بر بازار را ندارد و این خود به تلاطمات بیشتر در نرخ ارز دامن میزند.
اگر چه مداخله هدفمند و محدود در بازار غیررسمی میتواند در کوتاهمدت در ثبات نرخ ارز مؤثر باشد، اما به دلیل شدت اثرگذاری عوامل مؤثر بر معاملات در بازار غیررسمی ارز در زمان بروز شوکهای ارزی بهویژه شوکهای ناشی از تحریک انتظارات، عدم کنترل این عوامل موجب میشود افزایش عرضه ارز نتواند بهصورت پایدار به ثبات نرخ ارز منجر شود.