معاون صنایع حمل‌ونقل وزیر صمت، در نخستین گردهمایی دانش‌آموختگان دانشگاه صنایع و معادن ایران بر دانش‌بنیان کردن صنعت خودرو تأکید کرد و گفت: تولید هر خودرو 1.7 شغل ایجاد می کند و با تولید 1.5 میلیون خودرو در سال 1401 در کشور 2.5 میلیون شغل ایجاد می شود که 17 درصد آن مستقیم و 83 درصد آن غیر مستقیم است.

منوچهر منطقی در این مراسم به راهبرد صنعتی وزارت صمت در حوزه خودرو پرداخت و ضمن ارائه مقدمه‌ای بر نقشه راهبردی صنعت خودرو، به اهمیت این صنعت، نقش و راهبرد کشورهای مختلف مانند هند، چین، آفریقای شمالی و مالزی اشاره کرد و گفت: تولید هر خودرو 1.7 شغل ایجاد می کند و با تولید 1.5 میلیون خودرو در سال 1401 در کشور 2.5 میلیون شغل ایجاد می شود که 17 درصد آن مستقیم و 83 درصد آن غیر مستقیم است.وی افزود: چالش های پیش روی صنعت خودرو،قیمت،کیفیت و دانش بنیان کردن صنعت خودرو،استفاده از فناوری های جدید در برقی سازی خودرو جهت کاهش فاصله فناوری بادنیا و استفاده کامل از فرصت های بین المللی جهت اکتساب فناوری است.معاون صنایع حمل‌ونقل وزیر صمت با تأکید بر قواعد بنیادین حاکم بر استراتژی‌های کشورهای مختلف در این حوزه، گفت: تأکید بر قابلیت در زنجیره ارزش و رشد پایدار، ایجاد زیست‌بوم، هدف‌گذاری برای دسترسی به سهم بازار جهانی، همکاری‌های بین‌المللی و گذار از خودروهای احتراقی به خودروهای برقی از جمله موارد مهمی بودند که در نقشه راه کشورهای مختلف به چشم می‌خوردند.

منطقی: اصلاح روند قیمت‌گذاری خودرو ضروری است

معاون صنایع حمل و نقل وزیر صمت با بیان اینکه پارسال 34 هزار میلیارد تومان حبس نقدینگی در خودروسازی داشتیم، گفت: با توجه به تفاوت قیمت تمام شده و فروش، نقدینگی خودروساز کاهش می‌یابد بنابراین اصلاح روند قیمت‌گذاری باید اتفاق افتد.منوچهر منطقی اظهار کرد: ساماندهی تولید، عرضه، تحول ساختاری و حرکت به سمت پیشران‌ها، نقشه راه در صنعت خودرو است. معاون صنایع حمل و نقل وزیر صمت بیان داشت:  سال گذشته 213 هزار خودرو تولید اما 43 هزار دستگاه عرضه شد. یعنی 170 هزار خودرو نسبت به آنچه ادعا کردیم کمتر عرضه کردیم بنابراین در صورتی که میانگین قیمت 170 هزار خودروی عرضه نشده را 200 میلیون تومان در نظر بگیریم به معنای آن است که 34 هزار میلیارد تومان حبس نقدینگی در خودروسازی داشتیم.وی با بیان اینکه باید هر چه خودرو داریم عرضه کنیم، گفت: الان عبور مستقیم خودرو تقریباً 100 درصد شده است که هم درآمد خودروساز بالا می‌رود و هم به نیاز بازار پاسخ داده می‌شود و هم کیفیت تولید خودرو ارتقا می‌یابد.منطقی بیان داشت: با توجه به تفاوت قیمت تمام شده و فروش، نقدینگی خودروساز کاهش می‌یابد بنابراین ‌ اصلاح روند قیمت‌گذاری باید اتفاق افتد، ضمن اینکه هم‌افزایی نیز باید عملیاتی شود.معاون صنایع حمل و نقل وزیر صمت افزود: اولین بحث در هم‌افزایی، هم‌افزایی در پلتفرم‌ها است در حال حاضر خودروهای متعدد با تیراژ کم و خدمات پس از فروش بسیار آشفته و  غیرقابل قبول داریم. در حال حاضر 4 پلتفرم با ارزش داریم که به روز هستند و در دهه‌های مختلف درآمدی توزیع شده‌اند.وی ادامه داد:‌ ادبیات خودروسازی ایران برای 25 سال پیش است‌ در حالی که باید خودروی باارزش و قیمت مناسب عرضه شود که در این باره خودروسازان دو محصول برقی و بنزینی عرضه خواهند کرد.

منطقی اظهار داشت: در جایی هم که نتوانیم بازار را با خودروی داخلی تأمین کنیم واردات را انجام خواهیم داد.

معاون صنایع حمل و نقل وزیر صمت با تأکید بر دانش‌بنیان کردن صنعت خودرو، گفت: چهار رویکرد جریان‌ساز در آینده صنعت خودرو شامل برقی‌سازی خودروهای خودران،  صورت‌های نوین حمل و نقل و اتصال پذیری خودرو است.

 

درگ جالب فورد موستانگ 

با مینی کلاسیک مجهز به پیشرانه هایابوسا

مینی کلاسیک خودرویی نیست که به قدرت بالا مشهور باشد اما پکیج کوچکی است که پتانسیل پرفورمنس فراوانی دارد. حالا کارواو در ویدئوی جدید خود یک مینی بشدت اصلاح‌شده که از پیشرانهٔ هایابوسا استفاده می‌کنند را در برای یک موستانگ GT کمی تیون شده قرار داده است تا نشان دهد که یک مینی کوچک چطور می‌تواند همپای یک ماسل کار قدرتمند پیش برود.

در سینهٔ موستانگ پیشرانهٔ 5 لیتری V8 تنفس طبیعی فورد قرار گرفته است که با تجهیز به منیفولد هوا و اگزوز جدید قدرت آن از 450 به 490 اسب بخار افزایش یافته اما گشتاور آن تغییری نداشته و همان 530 نیوتن متر است. این نیرو از طریق یک گیربکس 10 سرعتهٔ اتوماتیک به چرخ‌های عقب منتقل می‌شود. مینی هم محرک عقب است اما این چرخ‌ها از یک پیشرانهٔ 1.3 لیتری چهار سیلندر هایابوسا که به یک گیربکس شش سرعته سکوئنشال متصل شده نیرو می‌گیرند. این پیشرانه تنها 180 اسب بخار قدرت و 150 نیوتن متر گشتاور دارد اما وزن مینی هم تنها 500 کیلوگرم است که بسیار از موستانگ 1730 کیلوگرمی سبک‌تر است.

با شروع درگ، مینی در ابتدا مثل گلوله شلیک شده و جلو می‌افتد اما موستانگ به‌آرامی خودرو را به آن می‌رساند و مسافت کافی برای پشت سر گذاشتن این کوچولوی بریتانیایی دارد. دومین درگ هم با همین نتیجه به پایان می‌رسد اما در اینجا مینی استارت بهتری داشته و 400 متر را در 13.1 ثانیه طی می‌کند. موستانگ نیز این کار را در 12.9 ثانیه انجام می‌دهد. مینی در مسابقات رولینگ عملکرد بهتری دارد و هرچند در رولینگ اول به فورد می‌بازد اما در دومی پیروز می‌شود. بااین‌حال، خوشحالی مینی خیلی دوام ندارد زیرا در آزمایش ترمز، موستانگ او را نابود می‌کند. ترمزهای بزرگ ماسل کار آمریکایی آن را از سرعت 110 کیلومتر بر ساعت خیلی زودتر از مینی متوقف می‌کنند.

 

آلفارومئو جولیا اسپیشیال 

با 15 دستگاه عرضه می شود

آلفارومئو جولیا اسپیشیال مدل 2022 یک نسخه ویژه کانادایی از این سدان است که تنها به 15 دستگاه محدود شده است.اسپیشیال دارای سیستم چهار چرخ محرک و موتور توربوشارژ 2 لیتری چهار سیلندر با قدرت 280 اسب بخار (209 کیلووات) و 306 پوند فوت (415 نیوتن متر) گشتاور است و یک گیربکس هشت سرعته اتوماتیک با دیفرانسیل لغزش محدود در عقب وجود دارد. این تنظیمات به این سدان اجازه می دهد تا در 5.1 ثانیه به سرعت 62 مایل در ساعت (100 کیلومتر در ساعت) برسد.

علاوه بر رنگ خاص، اسپیشیال دارای نشان های مشکی است. تزئینات اطراف قسمت محافظ جلوپنجره، رکاب های جانبی و درپوش آینه ها از فیبر کربن است. این سدان بر روی چرخ‌های 19 اینچی سوار می‌شود و کالیپرهای ترمز زرد رنگ نیز دیده می شوند.

در داخل، تریم فیبر کربنی وجود دارد که داشبورد، کنسول مرکزی و بخش‌هایی از دربها را تزئین می کند. صندلی ها روکش چرمی مشکی دارند.قیمت ها از 71 هزار و 995 دلار کانادا (معادل 55 هزار و 709 دلار آمریکا با نرخ ارز فعلی) شروع می شود.نسل بعدی جولیا به یک خودروی تمام الکتریکی تبدیل خواهد شد. این بخشی از تصمیم آلفا برای تبدیل شدن به یک برند فقط خودروهای الکتریکی تا سال 2027 است.

توجه ویژه مدیرعامل گروه سایپا به آینده قوای محرکه تولید مگاموتور

مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا با حضور در مگاموتور از نزدیک از دستاوردها و پروژه های واحد تحقیق و توسعه این شرکت در زمینه طراحی و ساخت محصولات جدید بر روی پلت فرم های سایپا و برنامه های توسعه محصول گروه خودروسازی سایپا بازدید کرد.

این بازدید که با هدف بررسی برنامه ها، اهداف و عملکرد تحقیق و توسعه مگاموتور صورت گرفت از توجه ویژه مدیریت ارشد گروه به آینده قوای محرکه گروه سایپا خبر می دهد.

مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا پس از جلسه ای با حضور مدیرعامل، هیات مدیره و معاونان مهندسی، تحقیق و توسعه و کیفیت مگاموتور، در جریان بازدید از معاونت تحقیق و توسعه با تاکید بر جایگاه این شرکت به عنوان شرکت طراز اول (tier one) و تنها شرکت تیرینگ صنعت خودرو با ویژگی دانش بنیان در تحقیق و توسعه و زنجیره تامین و زنجیره مالی در تامین قوای محرکه گروه سایپا گفت: مگاموتور اولین و تنها مجموعه موتور، گیربکس و اکسل سازی در ایران و خاورمیانه است که تمام فرایندهای طراحی تا تولید را در مجموعه خود انجام می دهد.

او افزود: مگاموتور باید ماموریت اصلی خود را که تحقیق و توسعه، زنجیره مالی و تامین است را با حمایت مالی و جذب نخبگان در طول مدت 2 سال آینده محقق سازد.

محمدعلی تیموری با تاکید بر اهمیت موتور در خودرو گفت: استانداردها و قوانین سختگیرانه که در خودروسازی حاکم است عموما بر روی موتور اعمال می شود و بر اساس آخرین قوانینی که مصوب شده است باید بتوانیم در سال 5 درصد از مصرف سوخت را کم کنیم.

او تاکید کرد: با عزمی که در مگاموتور وجود دارد به زودی شاهد تحولات بزرگ در قوای محرکه گروه سایپا خواهیم بود که این مهم از انتظارات سایپا از تیم تحقیق و توسعه مگاموتور است.

تیموری در ادامه گفت: سایپا در راستای حمایت از عملکرد مگاموتور، سه مدل زنجیره مالی را در شرکت تقویت کرده است، در فاز اول اوراق گام، فاز دوم تفاهم نامه های سه جانبه و در آخر SCF زنجیره مالی است که با اجرای این سه گام تیرینگ به شکل کامل در مگاموتور اجرایی خواهد شد.

او تاکید کرد: طی این مدت دو مدل اول عملیاتی شده است و در حال حاضر در تلاش هستیم تا با اجرایی شدن SCF، زنجیره مالی را اجرایی کنیم. در فاز بعدی باید80 درصد قطعه سازان و در سال 1402 تمام قطعه سازان باید بتوانند با این مدل کار کنند.

تیموری در پایان با اشاره به توسعه سبد محصولات سایپا افزود: طراحی توسعه سبد محصولات سایپا تمام شده و در حال سرمایه گذاری برای قالب های بدنه آریا، اطلس، سهند و شاهین پلاس هستیم که در خودرو شاهین قالب بدنه تغییری نخواهد داشت.

او تاکید کرد: طی جلسه ای که با مدیران ارشد مگاموتور داشتیم به توافق رسیدیم که با برنامه زمان بندی که مگاموتور ارائه می کند از 6 ماهه دوم سال 1402 تا پایان سال بعد 4 موتور جدید را بروی محصولات گروه سایپا به بازار عرضه کنیم.

در پی انتشار برخی شایعات و فضاسازی‌های غیرواقعی در برخی از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، گروه صنعتی ایران‌خودرو در اطلاعیه‌ای بر اختیاری بودن تحویل خودرو در محل سایت تولیدی این شرکت تاکید کرد.

گروه صنعتی ایران خودرو در اطلاعیه‌ای، ضمن اختیاری دانستن انتخاب سایت تولیدی و یا نمایندگی به عنوان محل تحویل خودرو مشتریان، تاکید کرده در صورت انتخاب تحویل در سایت تولیدی، هزینه حمل مسترد می‌شود.

این اطلاعیه به این شرح است:

در پی درخواست مشتریان برای تسریع در فرآیند تحویل خودرو و ایجاد امکان تحویل در محل سایت‌های تولیدی گروه صنعتی ایران‌خودرو در سطح کشور، پیامک پیشنهادی برای تمامی مشتریان ارسال می‌شود که انتخاب این گزینه به صورت کاملا اختیاری است.

بر همین اساس، پیوندی در میز کار مشتری در سایت فروش اینترنتی محصولات ایران خودرو به نشانی esale.ikco.ir برای مشتریان ایجاد می‌شود که در صورت تمایل می‌توانند گزینه تحویل حضوری را انتخاب کنند و در صورت انتخاب این پیشنهاد، هزینه حمل خودرو به مشتریان بازگردانده می‌شود.

پیامک برای تمامی مشتریان فارغ از محل سکونت ارسال می‌شود و در صورت عدم انتخاب تحویل حضوری، خودرو به محل نمایندگی در شهر مورد نظر حمل می‌شود.ضمن آن‌که جریمه دیرکرد در تحویل یک مرحله تا صدور سند خودرو محاسبه می‌شود و در مرحله تحویل نیز قابلیت محاسبه دارد و این موضوع به دلیل تغییر در ماهیت فرآیندها تا صدور سند، تکمیل وجه، شماره‌گذاری و حمل و تحویل پیش‌بینی شده است.مشتریان محترم در صورت وجود هر گونه ابهام و یا سوال، مراتب را از طریق مدیریت ارتباط با مشتریان این گروه با شماره تماس 096440 پیگیری کرده و از توجه به اخبار و شایعات غیرواقعی که بیش‌تر از طریق شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود خودداری کنند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت که مذاکراتی برای تبادل قطعات خودرو بین ایران و روسیه در جریان است و قرار است به ویژه در خودروهای مشترک مثل تندر 90، قطعات از روسیه وارد و تولید تندر 90 از سر گرفته شود.

سیدرضا فاطمی امین در نشست خبری به مناسبت دهه تولید و تجارت، با بیان اینکه بحث پلتفرم مشترک خودرو بین ایران و روسیه مطرح نیست، اظهار کرد: صنعت خودروی روسیه بعد از جنگ روسیه و اوکراین دچار مشکل شده است. در این شرایط مذاکراتی برای خرید قطعات خودرو، به ویژه در خودروهایی که در هر دو کشور تولید می‌شده مثل تندر 90 و همچنین فروش قطعات تولید ایران که در روسیه مورد نیاز است، در جریان است.

وی با بیان اینکه انتظار می‌رود با واردات خودرو شکاف عرضه و تقاضا پر شود و سبد محصول که حالا محصولات اقتصادی و ارزان قیمت را کم دارد، کامل شود، تصریح کرد: در حال حاضر سه پلتفرم مناسب خودرو یعنی تارا، شاهین و تندر 90 در کشور وجود دارد، اما پلتفرم سمند، پژو و پراید قابل توسعه نیست. اما قیمت خودروهای پلتفرم‌های مناسب بالاست. البته ایران خودرو در حال طراحی یک پلترفم برای خودروی ارزان‌قیمت است که تا میانه سال بعد وارد بازار می‌شود، اما در این فاصله زمانی باید نیاز بازار برطرف شود و بعدا هم داخلی سازی شوند.

چند شرط مهم در واردات خودرو

وزیر صمت با بیان اینکه در این شرایط عمده واردات خودرو، مربوط به خودروهای زیر 10 هزار دلار خواهد بود، گفت: اینطور هم نیست که خودروها بی کیفیت باشند. خودروهای برند و استاندارد زیر 10 هزار دلار حتی در اروپا هم وجود دارد، چون این تقاضا در جهان وجود دارد.

البته به گفته وی هنوز مشخص نیست خودرو از کدام کشورها وارد شود و این موضوع وابسته به بخش خصوصی است. اما شرط واردات این است که حتما خدمات پس از فروش داشته باشد، منجر به انتقال فناوری شود و واردات خودروهای دست دوم هم همچنان ممنوع است.

رفع ممنوعیت واردات 4 قلم کالا در دست بررسی

وزیر صمت درباره احتمال رفع ممنوعیت واردات پنج قلم کالا در سال جاری، گفت: در حال حاضر واردات نزدیک به 2300 قلم کالا ممنوع است که این ممنوعیت هم ادامه دارد. اما وزارت صمت رفع ممنوعیت واردات 5 کالا را به ستاد اقتصادی دولت پیشنهاد کرده که در دست بررسی است. یکی از این پنج کالا خودرو بوده، اما چهار کالای دیگر را تا زمان مصوب شدن اعلام نمی‌کنیم.

درج سقف قیمت کالاها در سامانه 124

فاطمی امین در ادامه با بیان اینکه امسال دو ارز 4200 تومانی حذف شد، اظهار کرد: امسال هم ارز مربوط به واردات نهاده‌ها حذف شد و هم نرخ ارز پایه حقوق گمرکی از 4200 تومان به ارز نیمایی تغییر کرد که باعث افزایش قیمت‌ها در بازار شد. در همین راستا از دو هفته پیش سقف قیمت بیش از 10 هزار کالا متناسب با برند و حجم در سامانه 124 اعلام شده و این کالاها در حال افزایش هستند. فروش بالاتر این نرخ‌ها تخلف است.

وی افزود: در بحث‌های نظارتی هم اصلاحاتی در دست انجام است، از جمله اینکه از یک ماه پیش برگه‌های نظارت مردمی در حال نصب در مغازه‌ها است و مردم می‌توانند با استفاده از QR کد آن سوابق فروشگاه را ببیند و شکایت خود را ثبت کنند و بر اساس رده بندی تخلف بین یک تا سه روز برای رسیدگی به واحد صنفی مراجعه می‌شود.

برنامه‌ای برای خودروهای دپو شده نداریم

فاطمی امین در ادامه در پاسخ به سوالی درباره خودروهای دپو شده در گمرک اظهار کرد: طبق قانون واردکنندگان می‌توانند کالا را بدون ثبت سفارش وارد گمرک کنند، اما نمی‌توانند آنها را ترخیص کنند. این اتفاق در بخش خودرو هم افتاده، اما برنامه‌ای برای ترخیص آنها نداریم. در نهایت بعد از ابلاغ آیین‌نامه واردات خودرو بر اساس شرایط تعیین شده در آن وضعیت خودروهای دپو شده مشخص می‌شود.

تولید مشترک لوازم خانگی در عمان

این مقام مسئول همچنین گفت: یک شرکت ایرانی لوازم خانگی به دنبال طرف عمانی است تا در عمان تولید مشترک داشته باشند. طبق قوانین عمان اگر 49 درصد سهام برای شرکت عمانی باشد وام 20 ساله دریافت می‌کند. بنابراین قطعات و تکنولوژی از ایران و زیرساخت از عمان تامین خواهد شد.

تعرفه واردات خودروهای اقتصادی پایین است

وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره تعرفه واردات خودرو گفت: تعرفه واردات خودرو اقتصادی خیلی پایین در نظر گرفته شده تا هزینه‌های واردات به مردم منتقل نشود، عرضه و تقاضا و هم نزدیک شود و افرادی که توان مالی کمتری دارند بتوانند خودرو تهیه کنند. اما رقم دقیق آن بعد از ابلاغ آیین نامه اعلام خواهد شد.

علی رغم آماری که نشان می دهد که تولید خودروسازان در سال 1400 روندی کاهشی داشته، تعداد پرسنل این شرکت ها و شرکت های تابعه، با افزایش 415 نفری مواجه بوده است. این در حالی است که تولید خودرو به ازای هر شاغل در این صنعت، تفاوت معناداری با آمارهای جهانی دارد به طوری که این رقم در ایران خودرو و سایپا 8 و 7، به طور متوسط در دنیا 30 و در شرق آسیا تا 66 خودرو است.

از این رو می توان محاسبه کرد که با در نظر گرفتن آمار 25 هزار نیروی انسانی مازاد، این صنعت در هر سال، 1500 میلیارد تومان هزینه اضافی می پردازد. هزینه هایی که یک ریشه آن در دولتی بودن این دو خودروساز و تاثیرپذیری آن از اقتصادی دولتی است که  سرشار از ابهام و عدم شفافیت است.

در سال گذشته، میزان آمار و ارقام منابع انسانی خودروسازی های ایران خودرو و سایپا مجموع پرسنل قراردادی و رسمی و کارکنان شرکت های خدماتی در کل شرکت های تابعه و اصلی ایران خودرو و سایپا به 99 هزار و 508 نفر می رسید، در بین این آمار، سهم شرکت های ایران خودرو و شرکت های تابعه 55 هزار و 996 نفر و سهم سایپا و شرکت های تابعه 43 هزار و 512 نفر است؛ این در حالی است که هر دو این شرکت ها تعداد نیروهای خود را افزایش داده اند. در واقع با وجود کاهش تولید خودرو در هر دو شرکت، ایران خودرو در سال گذشته 417 نفر نیروی کار اضافه کرده و سایپا  نیز با وجود کاهش چهار نفری به دلیل کاهش نیروهای خدماتی شرکتی و بازنشستگی برخی کارکنان رسمی، به طور خاص تعداد 129 نیروی قراردادی جدید اضافه کرده است. 

عدم بهره وری منابع انسانی در خودروسازی ها و فاصله با استاندارد جهانی

فراغ از اینکه جذب نیرو و تولید در سال گذشته روند معکوسی داشته و افزایش تعداد نیروها تأثیری بر بهبود کیفیت خودروها نداشته است، آمارها نشان می دهد که تولید خودروسازان هم از بهره وری کافی در بخش منابع انسانی این شرکت برخوردار نبوده است؛ به علاوه اینکه محاسبه سرانه تولید دو خودروساز بزرگ کشور نشان می دهد که در ایران خودرو، سرانه تولید خودرو به ازای هر نفر منابع انسانی در سال گذشته هشت دستگاه و این رقم در سایپا هفت دستگاه بوده است. این ارقام فاصله قابل توجهی با دیگر خودروسازان دنیا دارد به طوری که این تعداد در شرق آسیا 47 تا 66 دستگاه و در سطح جهان حدود 30 دستگاه است.

هزینه های حقوق و دستمزد خودروسازی ها، سه برابر استاندارد جهانی

با توجه به آماری که در گزارش تحقیق و تفحص مجلس دهم از صنعت خودرو منتشر شده، بیشتر از 12 درصد بهای تمام شده خودرو مربوط به هزینه های حقوق و دستمزد است که سه برابر استانداردهای جهانی است. در این زمینه همچنین عضو هیئت رئیسه مجلس در اظهار نظری اعلام کرده بود که خودروسازی های کشور 25 هزار نیروی مازاد دارد که این افراد توسط دولتی ها، مجلس و افراد با نفوذ به این صنعت تحمیل شده است. با این حساب، اگر فرض کنیم متوسط حقوق دریافتی هر یک از کارکنان خودروسازی حداقل 5 میلیون تومان باشد، وجود 25 هزار نیروی مازاد، ماهی حداقل 125 میلیارد تومان و سالی 1500 میلیارد تومان هزینه اضافی به گردن این صنعت خواهد گذاشت. به همین دلیل، بخش زیادی از زیان انباشته هنگفت خودروسازان در این سال ها علاوه بر قیمت گذاری دستوری، به علت هزینه های مربوط به نیروی انسانی مازاد است. طبق گزارش اخیر مرکز پژوهش های مجلس، زیان انباشته این دو شرکت که در اثر عملیات زیان ده سالانه ایجاد شده، به بیش از 100 هزار میلیارد تومان رسیده است.